Айнабеков Қайып

Айнабеков Қайып (18. 5. 1885 ж. т., Қарағанды обл., Нүра ауд., Көбетай ауылы, — 29. 1. 1955, Қарағанды қ.) — халық ақыны. Бала жасынан жетім қалып, нағашысының қолында тәрбиеленеді. Орталық Қазақстандағы ауылды жаңа шаруашылық саласына жүмылдыру жүмысына белсене қатысып, кеңес, шаруашылық, ағарту саласында қызмет істеген. 1921 ж. Орынборда өткен Кеңестердің Бүкілқазақстандық ХІ съезінде делегат болды. 1923 жылы Мәскеуде өткен Бүкілодақтық этнографиялық көрмеге қатысып, қобызда ойнап, ән айтады. Сол жолы белгілі музыка жинаушы А. В. Затаевич Айнабековтен "Сұлушаш", "Қоскөтерме", "Әупілдек", "Назқоңыр", "Жеңеше" сияқты халық әндерін жазып алады. Айнабеков он бес жасынан өлең шығарады. 1929 жылы өмірінің соңына дейін Қарағанды қаласында нда түрып, кеншілер мен жүмысшылар еңбегін шығармаларына арқау етті. "Лавада", "Шахтер сөзі", "Эшелон" өлеңдері көмір өлкесінде еңбек ерлерін жырлауға арналған. Ақын еліміздің саяси-қоғамдық өміріндегі елеулі тарихи оқиғалардың барлығына үн қосып, өлең, дастандарын, толғауларын арнады, көптеген сықақ, тақпақ, терме, нақыл, өлеңдер, аңыздар жазды. "Москва", "Қырғыз тойына", "Үздіксіз өркендесін" өлеңдерінде халықтар достығын жырға қосады. Айнабеков кезінде 1943 ж. Қарағандыда өткен облыстық ақындар айтысын бастаушылардың бірі болды. Ілияс Манкинмен, Сәби Әзденбаевпен, Көшен Елеуовпен айтысты. Отан қорғауға шақырған патриоттық жырлар шығарып, қас батырларға арнаған "Әбдірдің Нүркені", "Ер Төлеген" толғауларын өмірге әкелді. Ақын өз жанынан эпикалық дастандар да шығарды. Бүрынғы қазақ ауылының түрмыс-тіршілігі мен әйел тендігін баяндайтын "Қолаң", 1916 жылғы үлт-азаттық көтерілісіне арналған "Амангелді" дастандарын жазды. Айнабековтың "Қырдың қызыл гүлдері" деген алғашқы жинағы 1928 жылы жарық көрді. Өлеңдері, дастандары мен айтыстары халық ақындарының жинақтарында, 1958 жылы Москвада орыс тілінде жарық көрген қазақ поэзиясының антологиясында жарияланды. Айнабековке жерлестері үлкен сенім көрсетіп, бірнеше рет Қарағанды облыстық, қалалық кеңестеріне депутат етіп сайлады. "1941-1941) жылы Отан соғыс кезіндегі қажырлы еңбегі үшін" медалімен, ҚР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталған.